Παιδιά, Γονείς, Σχολεία
Αργά ή γρήγορα κάθε παιδί αρχίζει να αναρωτιέται πώς «φτιάχνονται» τα παιδιά. Κάποια παιδιά θα ρωτήσουν αρκετά νωρίς με το δικό τους παιδικό τρόπο, άλλα θα αργήσουν περισσότερο να το κάνουν και κάποια μπορεί να μη ρωτήσουν ποτέ. Σε όποια κατηγορία κι αν ανήκει το παιδί σας, ο δικός σας ρόλος δε διαφοροποιείται ιδιαίτερα. Είστε οι πιο κατάλληλοι, για να συζητήσετε μαζί του αυτό το θέμα. Αν δεν το κάνετε εσείς, κάποιος άλλος θα το κάνει. Είστε όμως σίγουροι πως θα του μιλήσει με την ίδια έγνοια, ενδιαφέρον και στοργή που θα το κάνατε εσείς; Είστε σίγουροι πως θα λάβει υπόψη την ηλικία του και τις ευαισθησίες του όπως θα κάνατε εσείς; Τέλος, είστε σίγουροι πως οι πληροφορίες που θα του δώσει θα είναι οι σωστές;
Όταν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ρωτούν κάτι τέτοιο, δεν έχουν στο μυαλό τους το σεξ ή οτιδήποτε πονηρό γενικότερα. Ρωτούν από καθαρή περιέργεια και όχι, για να ελέγξουν εσάς ή τις γνώσεις σας. Εκείνο που ζητούν συνήθως είναι μια απλή απάντηση, τις περισσότερες φορές πιο απλή από όσο μπορούμε να φανταστούμε. Είναι σημαντικό να έχετε ως αρχή να απαντάτε σε ό,τι απλά σας ρωτούν, τίποτε περισσότερο. Όταν μεγαλώσουν πιθανότατα δε θα θυμούνται τις απαντήσεις που τους δώσατε την πρώτη φορά που σας ρώτησαν. Εκείνο όμως που θα θυμούνται πάντοτε είναι ότι ήσασταν εκεί κάθε φορά που ρωτούσαν, για να τους δώσετε μια απάντηση, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονταν. Και όταν αργότερα θα χρειαστούν απαντήσεις σε πιο κρίσιμα και σύνθετα ερωτήματα που θα τους βασανίζουν, θα απευθυνθούν σ’ εκείνους από τους οποίους θυμούνται να παίρνουν πάντοτε μια απάντηση, σ’ εκείνους που νιώθουν έτοιμους να συζητήσουν και να προβληματιστούν μαζί τους.
Σε ποια ηλικία είναι καλύτερα να εξηγήσω στο παιδί μου πώς «φτιάχνονται» τα παιδιά;
Όσο πιο νωρίς αρχίσετε να δίνετε στο παιδί σας πληροφορίες στο συγκεκριμένο θέμα τόσο το καλύτερο. Μια συζήτηση δεν είναι φυσικά αρκετή, για να καλύψετε το θέμα ούτε και πρέπει να επιδιώξετε κάτι τέτοιο σε οποιαδήποτε ηλικία. Λίγες και απλές πληροφορίες κάθε τόσο, οι οποίες θα γίνονται πιο ακριβείς και σύνθετες, καθώς το παιδί μεγαλώνει, θα το βοηθήσουν να έχει μέχρι την προεφηβεία (12-13 χρονών) μια ολοκληρωμένη άποψη για το θέμα. Εκμεταλλευτείτε τις πρώτες αθώες του ερωτήσεις ή δημιουργήστε εσείς αφορμές για συζήτηση στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Κάντε την αρχή όσο το παιδί βρίσκεται στην προσχολική ηλικία. Θα είναι πολύ πιο εύκολο να του δώσετε τις πρώτες γνώσεις με τρόπο «ανώδυνο» και καθόλου «άβολο» για εσάς.
Πόσο λεπτομερείς πρέπει να είναι οι απαντήσεις που θα δώσω;
Ξεκινώντας από την προσχολική ηλικία, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, δώστε απαντήσεις σύντομες και απλές που να μην επεκτείνονται πέρα από μια ή δύο προτάσεις. Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να επεξεργαστούν πολλές και σύνθετες πληροφορίες. Σε όλες τις ηλικίες αποφύγετε να μπείτε σε βαθύτερη ανάλυση του θέματος, εκτός και αν το ίδιο το παιδί το ζητήσει. Όταν το παιδί ρωτήσει κάτι πάνω στο θέμα της δημιουργίας των παιδιών, πριν απαντήσετε, μπορείτε να κάνετε μια-δυο διευκρινιστικές ερωτήσεις, για να κατανοήσετε με ποια αφορμή σας έκανε την ερώτηση και σε πόση λεπτομέρεια αναμένει να μπείτε με την απάντησή σας. Πιθανότατα θα εκπλαγείτε, όταν συνειδητοποιήσετε πόσο απλή είναι η απάντηση που περιμένει από εσάς. Μην επεκταθείτε στο θέμα και περιμένετε απλά την επόμενή του ερώτηση. Στην προσχολική ηλικία θα παρατηρήσετε ότι, μετά τη σύντομη απάντηση που θα δώσετε, το παιδί πιθανόν να χάσει το ενδιαφέρον του για το θέμα και να περάσει αρκετός καιρός, προτού το απασχολήσει ξανά.
Αν το παιδί μου δε ρωτήσει, πώς μπορώ ν’ αρχίσω μια συζήτηση μαζί του γι’ αυτό το θέμα;
Αξιοποιήστε κατάλληλες αφορμές, όπως μια συζήτηση για τα μέρη του σώματος ή για τις διαφορές ανάμεσα στα αγοράκια και τα κοριτσάκια, μια εγκυμοσύνη ή μια γέννηση στο περιβάλλον του παιδιού, μια σκηνή στην τηλεόραση, μια εικόνα σε ένα βιβλίο, ένα παραμύθι. Μπορείτε ακόμα απλά να ρωτήσετε το παιδί σας από πού πιστεύει ότι έρχονται τα παιδιά και ανάλογα με την απάντησή του να συνεχίσετε τη συζήτηση μαζί του.
Αν δε γνωρίζω τι να απαντήσω, τι πρέπει να κάνω;
Αν η ερώτηση από το μικρό παιδί σας βρει απροετοίμαστους, συμφωνήστε μαζί του να συζητήσετε το θέμα σε μια δεδομένη στιγμή αργότερα και τηρήστε την υπόσχεσή σας. Αν το παιδί σας το ξεχάσει, εσείς θυμίστε του το ραντεβού που δώσατε, για να συζητήσετε το θέμα. Μην αφήσετε την ευκαιρία να πάει χαμένη! Είναι πολύ πιθανόν, ιδιαίτερα όταν το παιδί μεγαλώσει και οι ερωτήσεις του γίνουν πιο σύνθετες, να χρειαστεί να φρεσκάρετε τις γνώσεις σας στο θέμα. Μη διστάσετε να του πείτε την αλήθεια και να του ζητήσετε λίγο χρόνο, για να προετοιμαστείτε. Τις περισσότερες φορές όμως οι ερωτήσεις των παιδιών μας αγχώνουν αδικαιολόγητα, με αποτέλεσμα να νομίζουμε ότι δεν μπορούμε να απαντήσουμε, ακριβώς γιατί θεωρούμε ότι πρέπει να τους δώσουμε μια απόλυτα λεπτομερή και ολοκληρωμένη απάντηση. Να θυμάστε ότι μια απλή και σύντομη απάντηση είναι αυτό που ζητούν τις περισσότερες φορές. Κάντε λοιπόν την αρχή με τόλμη και αν στην πορεία διαφανεί ότι οι ερωτήσεις τους συνεχίζονται και οι γνώσεις σας είναι ανεπαρκείς, επανέρχεστε αργότερα με επιπρόσθετες πληροφορίες. Αν το παιδί σας είναι μεγαλύτερης ηλικίας μπορείτε ακόμα να του χαρίσετε ένα κατάλληλο βιβλίο, για να συμπληρώσει ή να εμπεδώσει τη συζήτησή σας.
Tι λεξιλόγιο/ορολογία να χρησιμοποιήσω;
Προσπαθήστε, όσο πιο νωρίς είναι δυνατό, να χρησιμοποιήσετε στις απαντήσεις που δίνετε στο παιδί σας τους σωστούς όρους για τα μέρη του σώματος (μήτρα, κόλπος, πέος, στήθος, ωάριο ή αυγό, σπερματοζωάριο ή σποράκι) εξηγώντας τι σημαίνει ο καθένας με τον πιο απλό τρόπο. Έτσι το παιδί θα μάθει από μικρή ηλικία να ονομάζει σωστά και αυτά τα «παρεξηγημένα» μέρη του σώματος, όπως και όλα τα υπόλοιπα, χωρίς ντροπή και χωρίς να νιώθει ότι αποτελούν διαφορετική κατηγορία από τα υπόλοιπα. Από 2-3 χρονών τα παιδιά μπορούν να μάθουν τις σωστές λέξεις για τα εξωτερικά μέρη του γεννητικού συστήματος.
Πώς διαφοροποιούνται οι απαντήσεις που δίνω στο παιδί μου ή οι συζητήσεις που κάνω μαζί του σε σχέση με αυτό το θέμα, καθώς μεγαλώνει;
Όσο το παιδί μεγαλώνει τόσο πιο ακριβείς μπορούν να είναι και οι απαντήσεις που του δίνω, καθώς και περισσότερες και οι λεπτομέρειες στις συζητήσεις μας. Στην προσχολική ηλικία, 2-4 χρονών, μπορείτε να μιλήσετε με το παιδάκι μας για τα εξωτερικά μέρη του σώματος (μην ξεχάσετε το πέος, τον κόλπο, το μαστό). Γύρω στην ηλικία των 4 χρονών μπορείτε να του εξηγήσετε με πολύ απλό τρόπο «πώς φτιάχνονται τα παιδιά» και στην ηλικία των 6-7 περίπου χρονών μπορείτε να μιλήσετε μαζί του για τη σωματική επαφή που απαιτείται ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα που αγαπιούνται για τη δημιουργία του μωρού, όπως επίσης για το γεγονός ότι πρόκειται για μια πράξη καθαρά ιδιωτική την οποία κάνουν, όταν βρίσκονται μόνοι τους. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, θα μιλήσετε μαζί του για τις αλλαγές που πρέπει να αναμένει να σημειωθούν σύντομα στο σώμα του (έμμηνος ρύση και διάφορες άλλες αλλαγές σε κορίτσια και αγόρια). Είναι σημαντικό στις συζητήσεις μαζί του, εκτός από απλές πληροφορίες για διάφορα σχετικά θέματα, να αγγίζετε έννοιες όπως η εφηβεία, η αγάπη, ο σεβασμός και η απόλαυση. Επίσης, είναι χρήσιμο να αναφέρεστε στους τρόπους προφύλαξης τόσο από μικρόβια και ασθένειες που μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή όσο και από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Μέχρι την ηλικία των 12-13 χρονών είναι καλό το παιδί να έχει μια ολοκληρωμένη ιδέα για το «πώς φτιάχνονται τα παιδιά», εμπλουτισμένη όμως και από στάσεις και άλλες πληροφορίες που σχετίζονται άμεσα με το θέμα. Μην ξεχνάτε επίσης, όποτε αυτό είναι δυνατό, να συζητάτε με τα παιδιά σας τυχόν πληροφορίες που παίρνουν από τα ΜΜΕ ή τους φίλους τους.
Ενδεικτικές ερωτήσεις-απαντήσεις (για παιδιά μικρής ηλικίας):
Για να γίνετε πιο κατανοητοί στο παιδί, μπορείτε να του δείξετε και σχετικές εικόνες από ειδικά βιβλία.
Πώς μπήκε το μωράκι στη μαμά;
Για να δημιουργηθεί ένα μωράκι ενώνεται ένα σποράκι (σπερματοζωάριο) που το έχει ο μπαμπάς με ένα αυγό που το έχει η μαμά (ωάριο). Όταν το σποράκι του μπαμπά ενωθεί με το αυγό της μαμάς, τότε δημιουργείται ένα πολύ μικρό μωράκι το οποίο μεγαλώνει σιγά σιγά μέσα στο σώμα της μαμάς.
Πού μεγαλώνει το μωράκι στη μαμά;
Το μωράκι μεγαλώνει μέσα στο σώμα της μαμάς σε ένα ειδικό σάκο που ονομάζεται μήτρα και βρίσκεται περίπου εκεί που είναι η κοιλιά της.
Πού φυλάει ο μπαμπάς και η μαμά τα σποράκια και τα αυγουλάκια τους;
Τα σποράκια του μπαμπά μεγαλώνουν μέσα στο σώμα του σε ένα μέρος που ονομάζεται όρχις, ενώ τα αυγουλάκια της μαμάς μεγαλώνουν μέσα στο δικό της σώμα σε ένα μέρος που ονομάζεται ωοθήκη.
Πώς ενώνεται το σποράκι του μπαμπά με το αυγό της μαμάς;
Ο μπαμπάς και η μαμά αγαπούν πολύ ο ένας τον άλλον, γι’ αυτό κάποιες φορές ξαπλώνουν μαζί, αγκαλιάζουν ο ένας τον άλλο και τα σώματά τους έρχονται πολύ κοντά. Τότε τα σποράκια από το σώμα του μπαμπά παιρνούν μέσα από το πέος του και μπαίνουν στο σώμα της μαμάς. Εκεί μέσα συναντούν το αυγουλάκι και ένα σποράκι ενώνεται μαζί του. Έτσι δημιουργείται το νέο μωρό.
Πόσο καιρό θα είναι το μωράκι στη μαμά;
Το μωράκι θα μεγαλώνει μέσα στη μήτρα της μαμάς για εννιά μήνες πριν γεννηθεί.
Τι τρώει το μωράκι στην κοιλιά της μαμάς;
To μωράκι παίρνει τροφή από το σώμα της μαμάς μέσα από ένα μαλακό σωλήνα που λέγεται ομφάλιος λώρος. Ο ομφαλός που έχουμε όλοι είναι το σημάδι που απομένει στο σώμα μας, όταν κόβουν τον ομφάλιο λώρο την ώρα που γεννιόμαστε.
Πώς θα βγει το μωράκι από την κοιλιά της μαμάς;
Όταν το μωράκι είναι έτοιμο να γεννηθεί, τότε η μαμά θα πάει στο νοσοκομείο και εκεί ο γιατρός θα τη βοηθήσει, για να βγάλει έξω το μωράκι. Η μαμά θα σπρώξει με δύναμη και το μωράκι θα βγει από τον κόλπο της που βρίσκεται ψηλά ψηλά ανάμεσα στα πόδια της.
Eγώ πότε μπορώ να κάνω μωράκι;
Το σώμα των κοριτσιών και των αγοριών αλλάζει συνεχώς, για να μπορέσουν, όταν μεγαλώσουν να κάνουν ένα παιδάκι. Ένας άντρας και μια γυναίκα αποφασίζουν μαζί να κάνουν ένα παιδάκι, όταν είναι πια μεγάλοι και αγαπούν πολύ ο ένας τον άλλο και είναι σίγουροι ότι μπορούν να το φροντίζουν.
Μπορούν δύο άντρες ή δύο γυναίκες να κάνουν μωρό;
Μόνο ένας άντρας και μια γυναίκα μπορούν να δημιουργήσουν μαζί ένα μωρό. Δύο άντρες ή δυο γυναίκες μπορούν να μεγαλώσουν και να φροντίσουν ένα μωρό, όχι όμως να το δημιουργήσουν.
Συμπεράσματα
Αξιοποιήστε κάθε ευκαιρία που σας δίνεται ή δημιουργήστε εσείς αφορμές, για να προσφέρετε στο παιδί σας από νωρίς απλές πληροφορίες, ώστε να κατανοήσει σταδιακά «πώς φτιάχνονται τα παιδιά». Μη σας αγχώνει η πιθανότητα να πείτε κάτι που δεν πρέπει και να «βλάψετε» το παιδί σας. Τίποτα που θα του πείτε δεν μπορεί να δημιουργήσει οποιοδήποτε πρόβλημα, όσο άβολα κι αν αισθάνεστε. Χρήσιμα εικονογραφημένα βιβλία που κυκλοφορούν αναφορικά με αυτό το θέμα μπορούν να σας βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό να του μεταδώσετε τις γνώσεις που θέλετε. Καθώς το παιδί μεγαλώνει συνεχίστε να του προσφέρετε τις πληροφορίες που απαιτεί η ηλικία και το επίπεδο κατανόησής του. Στόχος σας πρέπει να είναι μέχρι την προεφηβεία να έχει κατανοήσει καλά τις διαδικασίες που σχετίζονται με τη δημιουργία της νέας ζωής, νιώθοντας ταυτόχρονα ότι μπορεί πάντοτε να απευθυνθεί στους γονείς του, για να επιλύσει απορίες που έχει, αλλά και για να συζητήσει θέματα που το απασχολούν.
Paidiatros.com
